به گزارش راهبرد معاصر بحث تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا به چند ماه گذشته باز میگردد و در مهر ماه سال جاری بود که طبق مذاکرات غیر مستقیم دو کشور باقر نمازی، زندانی دوتابعیتی که به جرم جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا به 10 سال حبس محکوم شده بود آزاد شد. اما این مذاکرات به دلایل کارشکنی آمریکا در انجام تعهدات خود و عدم آمادگی این کشور برای ادامه بلاتکلیف ماند.
اکنون بعد از چندین ماه خبرهایی مبنی بر از سرگیری مجدد مذاکرات غیر مستقیم بین ایران و آمریکا در موضوع تبادل زندانیان منتشر شده است.
شبکه خبری "انبیسی" شب گذشته در خبری مدعی شد که به گفته چهار منبع مطلع، دولت بایدن در حال مذاکره غیرمستقیم با ایران در مورد تبادل احتمالی زندانیان است تا آزادی شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را تضمین کند. در این خبر بیان شد که کشورهای قطر و انگلیس نقش میانجی را در این مذاکرات ایفا میکنند. طبق گفته این منابع آگاه مذاکرات پیشرفت داشته، اما مشخص نیست که آیا توافق نهایی حاصل خواهد شد یا خیر.
سه منبع آگاه از مذاکرات مدعی شدند که دو طرف در حال بررسی فرمولی هستند که قبلاً مورد بحث قرار گرفته که میتواند شامل تبادل احتمالی زندانیان و آزادسازی 7 میلیارد دلار وجوه بلوکه شده ایران در بانکهای کره جنوبی باشد. فرمول پیشنهادی به ایران امکان دسترسی به این منابع مالی را میدهد اما فقط برای خرید غذا، دارو یا سایر اهداف بشردوستانه، مطابق با تحریم های موجود ایالات متحده علیه ایران.
این منابع گفتند که در این گفتگوها، دیپلماتهای آمریکایی و ایرانی ترتیبات احتمالی را برای نحوه انتقال وجوه مسدود شده با کشور ثالثی مانند قطر که احتمالاً بر این انتقال نظارت میکند، بررسی کردهاند.
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر در ماه جاری با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در تهران دیدار کرد. بر اساس گفته یکی از این منابع آگاه، در این دیدار هیئت قطری پیامهایی را از سوی ایالات متحده به ایرانیها ابلاغ کرد که حاوی نکاتی در مورد آزادی زندانیان بود.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا آمریکا در نشست خبری خود با واکنش به این خبر گفت:«من در موقعیتی نیستم که تمام جزئیات گزارش را تأیید کنم، اما در هسته گزارش همانطور که خواندم، این نشان میدهد که ما متعهد هستیم که هر کاری که میتوانیم برای آزادی شهروندان آمریکایی انجام دهیم. من البته نمیتوانم به جزئیات آنچه ممکن است در جریان باشد وارد شوم. همانطور که میتوانید تصور کنید، چنین بحثهایی با متحدان و شرکا در سراسر جهان حساس است. اما چیزی که حساس نیست این است که ما با رژیم ایران در مورد اولویتی که برای بازگشت امن و سریع آمریکاییهای بازداشتی قائل هستیم بدون ابهام بودهایم.»
اکنون نیز "نورنیوز"، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در این خصوص در توئیتی نوشت: «سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به شکل ضمنی گزارش "انبیسی" درباره مذاکره براى آزادى زندانیان این کشور و اموال مسدودشده ایران را تایید کرد. با درخواست واشنگتن و موافقت تهران، مذاکرات غیرمستقیم و نتیجهبخش انجام شده اما نهایی شدن توافقات در حال مذاکره نیازمند صداقت و عدم سیاسیکاری آنها است.»
علاوه بر این مقامات ایران در خصوص مذاکره برای تبادل زندانیان با آمریکا بارها تاکید کردهاند که ایران با نگاه انسانی به این موضوع مینگرد و منتظر پاسخ آمریکا است. ایران نشان داده که برای مذاکره و تبادل زندانیان با آمریکا آماده است و این موضوع را با نگاه انسانی و بدون توجه به دیگر موضوعات و مناقشات مورد توجه قرار داده است و اگر آمریکا آماده باشد توافق در دسترس است.
وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه با "رادیو ملی آمریکا"، ضمن اشاره به مذاکرات غیر مستقیم با ایالات متحده در این خصوص گفت: «تبادل زندانیان یک موضوع انسانی است. حتی در ماه مارس آمریکاییها نماینده خود را که از کشور انگلیس بود، به ایران فرستادند. کمتر از دو ماه قبل هم نمایندهشان مجددا به ایران آمد.»
وی ادامه داد: «توافق روی میز است. تنها مجموعهای از اقدامات تکنیکی باید توسط طرف آمریکایی انجام شود. احساس میکنم آمریکاییها در این موضوع هم سردرگماند. مدام امروز و فردا میکنند و موضوع را از این هفته به هفته بعد موکول میکنند؛ ولی ما کاملا آمادهایم در چارچوب صورتجلسهای که بین ما و طرف آمریکایی از طریق ثالث وجود دارد. ما با طرف آمریکایی توافق کردیم نمایندهای را معرفی کنند. آنها یکی از مقامات کشور انگلیس را به عنوان نماینده خود به ما معرفی کردند. این نماینده در هفتههای اخیر به ایران آمد و ما توافق ماه مارس را به روز کردیم. ما آماده تبادل هستیم ولی طرف آمریکایی باید مجموعهای از اقدامات فنی را انجام دهد. ما منتظر نتیجه اقدامات فنی آن ها هستیم.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز همچنین در این خصوص گفت: «ما بارها تأکید کردیم برای این موضوع بهصورت غیرمشروط و بدون گره زدن موضوع با موضوعات دیگر آمادگی داریم و حسننیت خودمان را هم عملی نشان دادیم با آزاد کردن یک زندانی دوتابعیتی با نگاه به وضعیت انسانی و همچنین رعایت حال ایشان که دچار بیمای هم بودند. ایران نشان داد آماده است در بحث تبادل زندانیان در سریعترین زمان ممکن به عنوان یک اقدام غیر مشروط و غیر مرتبط با دیگر موضوعات این اقدام را با نگاه انسانی انجام دهد.»
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: «متاسفانه ما اقدام متقابل و تشویق کنندهای از سوی دولت آمریکا را در این مورد نبودیم. موضع جمهوری اسلامی ایران در رابطه واضح است و امیدواریم آمریکا هم با همین نگرش انسانی در حوزه عملی گام جدی و روشنی را برای اجرایی کردن این توافق که پیش از این از مکانیزم و کانالهای ارتباطی طرفهای دوست و میانجی صورت گرفته بود، در اسرع وقت اجرایی شود.»/تسنیم